Giảm “hút khách”, nhưng chưa thất sủng
Cách đây không lâu, vào tháng 4/2008, khi chưa có số liệu đầy đủ về “tỷ lệ chọi” (lượng thí sinh đăng ký dự thi trên số chỉ tiêu) của các trường đại học, cao đẳng (ĐH, CĐ), đã có nhiều bài báo dự đoán sự suy sụp của ngành CNTT. Có báo còn cho rằng ngành CNTT “thất sủng một cách thảm hại” tại các trường đại học. Sự thật không hoàn toàn như thế. Số liệu công bố gần đây về số thí sinh đăng ký dự thi (ĐKDT), chỉ tiêu và “tỉ lệ chọi” của phần lớn các trường đào tạo đơn ngành, chuyên về CNTT và một số trường đào tạo đa ngành trong đó có ngành CNTT phần nào cho thấy sức hút của ngành này vẫn cao.
" Cần có một đề án điều tra về nhân lực CNTT đã được đào tạo ở các trường và việc hành nghề của họ sau khi ra trường một cách đầy đủ, thường xuyên để làm cơ sở cho việc đánh giá nhân lực CNTT được đào tạo ở nước ta. "
Tuy nhiên, nếu so với các ngành thời thượng hiện nay và trừ bớt đi một lượng nhất định số thí sinh ĐKDT ảo, thì CNTT cũng không còn là một ngành thu hút thí sinh nhiều như trước đây. Trong khi đó, xu thế thế giới cũng như ở nước ta CNTT đang phát triển mạnh mẽ và đòi hỏi nguồn nhân lực rất lớn.
Vì sao thu hút được và vì sao chưa - có nhiều nguyên nhân. Trước hết, các trường phải giới thiệu cho thí sinh biết trường của mình đào tạo ngành nào? đối với CNTT thì có ngành gì, chuyên ngành gì, nội dung đào tạo của từng ngành, chuyên ngành. Tiếp theo là những hình thức tiếp thị khác.
Các trường ĐH nói gì?
Theo dõi những buổi tư vấn tuyển sinh của một số trường, thấy có nhiều thông tin khá hấp dẫn.
ĐH CNTT Gia Định giới thiệu với thí sinh mối quan hệ khăng khít với các đối tác Nhật Bản, cơ hội làm việc sau khi ra trường tại các công ty Nhật Bản với mức lương cao. ĐH Lạc Hồng (Đồng Nai) nhấn mạnh địa thế, cơ sở vật chất, những ưu đãi trong quá trình học tập, thực tập và sau khi tốt nghiệp. CĐ Đông Á - Đà Nẵng cho biết đã ký hợp đồng với công ty Dennogo (Nhật) để đào tạo miễn phí mỗi năm 200 sinh viên CNTT, nhiều cơ hội làm việc mức lương cao sau tốt nghiệp. ĐH FPT có chương trình đào tạo theo tiêu chuẩn quốc tế và cam kết 100% sinh viên tốt nghiệp sẽ được đảm bảo việc làm với thu nhập cao ở trong hoặc ngoài nước...
Về phương thức đào tạo, một số trường giới thiệu phương thức đào tạo từ xa đã thực hiện thành công, như: trung tâm Đào Tạo Từ Xa – ĐH Mở Hà Nội, trung tâm Phát Triển CNTT Khu Vực Phía Bắc thuộc ĐH CNTT – ĐHQG TP HCM. Gần đây, một số trường như ĐH Văn Lang, ĐH Duy Tân, ĐH Cần Thơ cho biết đã ký hợp đồng đào tạo với ĐH Carnegie Mellon University (CMU) và hãng Boeing(Mĩ) về chuyển giao chương trình đào tạo theo chuẩn quốc tế...
Nhìn chung, các trường có đào tạo ngành CNTT cũng đã cố gắng giới thiệu cho thí sinh biết ở trường của mình tổ chức đào tạo như thế nào và viễn cảnh của sinh viên tốt nghiệp sáng sủa ra sao. Như vậy, rõ ràng phải còn những nguyên nhân khác khiến lớp trẻ thấy ngành CNTT ít hấp dẫn hơn trước.
Đôi điều về những nguyên nhân
Một nguyên nhân trực tiếp liên quan đến những người có trách nhiệm là chưa xây dựng được một chuẩn nghề nghiệp CNTT. Tên nghề nghiệp, chức danh nghề nghiệp, kiến thức, kỹ năng đòi hỏi của từng chức danh trong nghề này mỗi trường hiểu một cách. Bao câu hỏi đang bỏ ngỏ: những chức danh liên quan đến phần cứng, những chức danh phần mềm là gì? Ngành và chuyên ngành đào tạo trong lĩnh vực CNTT có tên gọi là gì? Kiến thức, kỹ năng của từng ngành, chuyên ngành theo các bậc học khác nhau: công nhân, kỹ thuật trung cấp, cao đẳng, đại học...? Mối liên hệ giữa điện tử, CNTT, truyền thông như thế nào? v.v...
Xã hội thì chỉ biết CNTT là một ngành mũi nhọn được Nhà Nước quan tâm đầu tư phát triển, đã có nhiều công ty lớn nước ngoài đầu tư lĩnh vực này ở nước ta, có công ty đầu tư hàng tỷ USD, doanh nghiệp (DN) phần mềm đạt doanh thu 500 triệu USD trong năm 2007, dự kiến đến 2010 sẽ đạt 800 triệu USD, tỷ lệ sử dụng internet trên toàn dân số rất cao, đến năm 2010 công chức sẽ làm việc trên mạng... Hễ nói đến đào tạo nhân lực ở nước ta là nói đến nhân lực CNTT. Ngành giáo dục và đào tạo đã tổ chức 7 hội thảo quốc gia về đào tạo theo nhu cầu, tập trung vào 4 ngành mũi nhọn thì CNTT cũng được nhắc đến đầu tiên. Sắp đến sẽ có ban điều hành quốc gia về đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao đối với 4 nhóm ngành trong đó có nhóm ngành CNTT... Quả thật, chúng ta nói rất nhiều đến đào tạo nhân lực CNTT nhưng chưa hình dung được đầy đủ nguồn nhân lực này gồm những gì. Thế thì làm sao học sinh phổ thông chọn được ngành thích hợp?
Một nguyên nhân khác, chung cho tất cả các ngành là thanh niên Việt Nam không có ý thức rõ nét về nghề nghiệp. Cần có cách giáo dục sao cho thanh niên có tri thức để chọn lựa nghề nghiệp, có lòng yêu nghề để phấn đấu rèn giũa nghề nghiệp của mình. Không thể chấp nhận tình trạng học để có được một văn bằng, chứng chỉ, học để có được một nơi làm việc yên thân đang ngự trị trong đầu óc của phần lớn người dân trong xã hội. Ngành CNTT đang rất cần những con người nhận thức được nghề nghiệp của mình, biết được mình thích hợp ở khâu nào trong cả một quy trình tạo ra sản phẩm và nhờ thế mà tạo cho mình sự tinh thông nghề nghiệp.
Tình trạng đào tạo đại trà, kém chất lượng ở các trường có ngành CNTT hiện nay dẫn đến tình trạng cho ra lò những cử nhân, kỹ sư CNTT không đáp ứng được yêu cầu của DN, làm giảm sức hút ĐKDT vào ngành này. Công bằng mà nói thì học ngành này khó hơn học một số ngành khác, nói chung sinh viên bị thi lại nhiều. Nhưng nếu có được một chương trình đào tạo thích hợp, tạo cơ hội cho sinh viên thực hành nhiều, được tiếp xúc, làm quen với các DN trong ngành, chắc chắn sẽ thu hút được sinh viên.
Cách đây không lâu, vào tháng 4/2008, khi chưa có số liệu đầy đủ về “tỷ lệ chọi” (lượng thí sinh đăng ký dự thi trên số chỉ tiêu) của các trường đại học, cao đẳng (ĐH, CĐ), đã có nhiều bài báo dự đoán sự suy sụp của ngành CNTT. Có báo còn cho rằng ngành CNTT “thất sủng một cách thảm hại” tại các trường đại học. Sự thật không hoàn toàn như thế. Số liệu công bố gần đây về số thí sinh đăng ký dự thi (ĐKDT), chỉ tiêu và “tỉ lệ chọi” của phần lớn các trường đào tạo đơn ngành, chuyên về CNTT và một số trường đào tạo đa ngành trong đó có ngành CNTT phần nào cho thấy sức hút của ngành này vẫn cao.
" Cần có một đề án điều tra về nhân lực CNTT đã được đào tạo ở các trường và việc hành nghề của họ sau khi ra trường một cách đầy đủ, thường xuyên để làm cơ sở cho việc đánh giá nhân lực CNTT được đào tạo ở nước ta. "
Tuy nhiên, nếu so với các ngành thời thượng hiện nay và trừ bớt đi một lượng nhất định số thí sinh ĐKDT ảo, thì CNTT cũng không còn là một ngành thu hút thí sinh nhiều như trước đây. Trong khi đó, xu thế thế giới cũng như ở nước ta CNTT đang phát triển mạnh mẽ và đòi hỏi nguồn nhân lực rất lớn.
Vì sao thu hút được và vì sao chưa - có nhiều nguyên nhân. Trước hết, các trường phải giới thiệu cho thí sinh biết trường của mình đào tạo ngành nào? đối với CNTT thì có ngành gì, chuyên ngành gì, nội dung đào tạo của từng ngành, chuyên ngành. Tiếp theo là những hình thức tiếp thị khác.
Các trường ĐH nói gì?
Theo dõi những buổi tư vấn tuyển sinh của một số trường, thấy có nhiều thông tin khá hấp dẫn.
ĐH CNTT Gia Định giới thiệu với thí sinh mối quan hệ khăng khít với các đối tác Nhật Bản, cơ hội làm việc sau khi ra trường tại các công ty Nhật Bản với mức lương cao. ĐH Lạc Hồng (Đồng Nai) nhấn mạnh địa thế, cơ sở vật chất, những ưu đãi trong quá trình học tập, thực tập và sau khi tốt nghiệp. CĐ Đông Á - Đà Nẵng cho biết đã ký hợp đồng với công ty Dennogo (Nhật) để đào tạo miễn phí mỗi năm 200 sinh viên CNTT, nhiều cơ hội làm việc mức lương cao sau tốt nghiệp. ĐH FPT có chương trình đào tạo theo tiêu chuẩn quốc tế và cam kết 100% sinh viên tốt nghiệp sẽ được đảm bảo việc làm với thu nhập cao ở trong hoặc ngoài nước...
Về phương thức đào tạo, một số trường giới thiệu phương thức đào tạo từ xa đã thực hiện thành công, như: trung tâm Đào Tạo Từ Xa – ĐH Mở Hà Nội, trung tâm Phát Triển CNTT Khu Vực Phía Bắc thuộc ĐH CNTT – ĐHQG TP HCM. Gần đây, một số trường như ĐH Văn Lang, ĐH Duy Tân, ĐH Cần Thơ cho biết đã ký hợp đồng đào tạo với ĐH Carnegie Mellon University (CMU) và hãng Boeing(Mĩ) về chuyển giao chương trình đào tạo theo chuẩn quốc tế...
Nhìn chung, các trường có đào tạo ngành CNTT cũng đã cố gắng giới thiệu cho thí sinh biết ở trường của mình tổ chức đào tạo như thế nào và viễn cảnh của sinh viên tốt nghiệp sáng sủa ra sao. Như vậy, rõ ràng phải còn những nguyên nhân khác khiến lớp trẻ thấy ngành CNTT ít hấp dẫn hơn trước.
Đôi điều về những nguyên nhân
Một nguyên nhân trực tiếp liên quan đến những người có trách nhiệm là chưa xây dựng được một chuẩn nghề nghiệp CNTT. Tên nghề nghiệp, chức danh nghề nghiệp, kiến thức, kỹ năng đòi hỏi của từng chức danh trong nghề này mỗi trường hiểu một cách. Bao câu hỏi đang bỏ ngỏ: những chức danh liên quan đến phần cứng, những chức danh phần mềm là gì? Ngành và chuyên ngành đào tạo trong lĩnh vực CNTT có tên gọi là gì? Kiến thức, kỹ năng của từng ngành, chuyên ngành theo các bậc học khác nhau: công nhân, kỹ thuật trung cấp, cao đẳng, đại học...? Mối liên hệ giữa điện tử, CNTT, truyền thông như thế nào? v.v...
Xã hội thì chỉ biết CNTT là một ngành mũi nhọn được Nhà Nước quan tâm đầu tư phát triển, đã có nhiều công ty lớn nước ngoài đầu tư lĩnh vực này ở nước ta, có công ty đầu tư hàng tỷ USD, doanh nghiệp (DN) phần mềm đạt doanh thu 500 triệu USD trong năm 2007, dự kiến đến 2010 sẽ đạt 800 triệu USD, tỷ lệ sử dụng internet trên toàn dân số rất cao, đến năm 2010 công chức sẽ làm việc trên mạng... Hễ nói đến đào tạo nhân lực ở nước ta là nói đến nhân lực CNTT. Ngành giáo dục và đào tạo đã tổ chức 7 hội thảo quốc gia về đào tạo theo nhu cầu, tập trung vào 4 ngành mũi nhọn thì CNTT cũng được nhắc đến đầu tiên. Sắp đến sẽ có ban điều hành quốc gia về đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao đối với 4 nhóm ngành trong đó có nhóm ngành CNTT... Quả thật, chúng ta nói rất nhiều đến đào tạo nhân lực CNTT nhưng chưa hình dung được đầy đủ nguồn nhân lực này gồm những gì. Thế thì làm sao học sinh phổ thông chọn được ngành thích hợp?
Một nguyên nhân khác, chung cho tất cả các ngành là thanh niên Việt Nam không có ý thức rõ nét về nghề nghiệp. Cần có cách giáo dục sao cho thanh niên có tri thức để chọn lựa nghề nghiệp, có lòng yêu nghề để phấn đấu rèn giũa nghề nghiệp của mình. Không thể chấp nhận tình trạng học để có được một văn bằng, chứng chỉ, học để có được một nơi làm việc yên thân đang ngự trị trong đầu óc của phần lớn người dân trong xã hội. Ngành CNTT đang rất cần những con người nhận thức được nghề nghiệp của mình, biết được mình thích hợp ở khâu nào trong cả một quy trình tạo ra sản phẩm và nhờ thế mà tạo cho mình sự tinh thông nghề nghiệp.
Tình trạng đào tạo đại trà, kém chất lượng ở các trường có ngành CNTT hiện nay dẫn đến tình trạng cho ra lò những cử nhân, kỹ sư CNTT không đáp ứng được yêu cầu của DN, làm giảm sức hút ĐKDT vào ngành này. Công bằng mà nói thì học ngành này khó hơn học một số ngành khác, nói chung sinh viên bị thi lại nhiều. Nhưng nếu có được một chương trình đào tạo thích hợp, tạo cơ hội cho sinh viên thực hành nhiều, được tiếp xúc, làm quen với các DN trong ngành, chắc chắn sẽ thu hút được sinh viên.
